Manşetlerde Türkçenin kullanımı

İÇİNDEKİLER

Gazete nedir…………………………………………..2

Kıbrıs’taki gazeteler…………………..……………4

Kıbrıs’taki gazetelerde manşetler………4

Manşetlerdeki genel konular………..6

Manşetlerde Türkçenin kullanımı…8

Şekil unsurları ………………………..8
Dil bilgisi ve anlam unsurları….11


           

“Basın

      Halkın

                 Umumi

Sesidir”

M. Kemal Atatürk

kıbrıs gazetelerinde manşetler________

Gazete nedir

Gazete Nedir

Gazete Alm. Zeitung, Fr. Journal, gazette, İng. Newspaper, daily paper. Siyasi, iktisadi, sosyal, edebi konularda haber ve bilgi vermek, yorumlar yapmak için günlük veya belirli sürelerle çıkarılan yayın.

İnsanların çeşitli konulardaki gelişmelerden ve olaylardan haberdar olmak arzusu, tarihin çok eski çağlarına uzanır. Gazete, bu arzuyu yazılı olarak ve herkese açık bir şekilde takdim eden bir yayındır.

Tarihte ilk olarak yazılı haber verme işine, Roma İmparatoru Julius Caesar tarafından tesis edilen ve mühim haberleri halka bildiren Acta Divrna isimli duvar ilanları ile başlandığı kabul edilir. Bunu merkezden taşradaki tanıdıklara yazılan, siyasi, ticari ve sosyal haberleri ihtiva eden günlük mektuplar takip etmiştir. Kanuni Sultan Süleyman zamanında vuku bulan Osmanlı-Venedik harpleri esnasında, Venedik hükümetinin emriyle yazılan ve memleketin muhtelif yerlerinde halka okunarak, harbin seyri hakkında bilgi veren, Venedik Mektuplarını okuyan kimselere ödenen en küçük Venedik parası “gazetta”dan bugünkü “gazete” kelimesi çıkmıştır. Türkiye’de uzun yıllar “gazete” karşılığı olarak “ceride” kelimesi kullanılmıştır.

kıbrıs gazetelerinde manşetler________

Kıbrıs’taki gazeteler

Kıbrıs’taki Gazeteler

                Kıbrıs’ta yerel ve uluslararası çalışan çeşitli ajansların ve genel ağ ortamında yayın yapan sanal gazete sitelerinin dışında haberleri yazılı basın yoluyla halka ulaştıran gazeteler sırasıyla şunlardır:

Afrika, Kıbrıs'tan Haberler, Ortam Gazetesi,

 Kıbrıs Gazetesi         Kıbrıs Postası

 Kıbrıslı Gazetesi       Star Kıbrıs  

 Vatan Gazetesi        Yeni Düzen Gazetesi

 Yeniçağ Gazetesi

Genel ağ ortamında yayın yapan Kıbrıs temelli sanal gazeteler de şu şekilde sıralanmaktadır:

 http://www.habercikibris.com        http://www.kibris.net

 http://www.haber.net.kk.tc

kıbrıs gazetelerinde manşetler________

Kıbrıs’taki gazetelerde manşetler
Manşetlerdeki genel konular

Kıbrıs gazetelerindeki manşetler

·         Manşetlerdeki genel konular

Kıbrıs’ta yayınlanan gazeteler öncelikli olarak siyasi vaziyetleri konu edinmektedir. Bu nedenle manşetler de siyasi gündemin temasından ipucu verecek şekilde oluşturulmaktadır. Manşetlerde siyasi konular dışında sosyal olaylar da işlenmekte ve bazen fazla bir önem teşkil etmeyen magazin nitelikli yazılar da bulunmaktadır.

Kıbrıs’ta siyasi içeriğin manşetlere daha çok taşınmasının sebebi; var olan gazetelerin çoğunun belirli bir siyasi partiye ait olmasıdır.

Türkiye’deki gazete manşetleri ile konu açısından bir karşılaştırma yaptığımızda farklılıklardan çok benzerlikler dikkatimizi çekmektedir.

kıbrıs gazetelerinde manşetler________

Kıbrıs’taki gazetelerde manşetler
Manşetlerde Türkçenin kullanımı
Şekil unsurları

Kıbrıs’taki gazetelerde manşetler

·         Manşetlerde Türkçenin kullanımı

o   Şekil unsurları

Manşetlerdeki yazılara, fontlara, büyük küçük harf kullanımına baktığımızda genel bir şeklin benimsenmediğini rahatlıkla görebiliriz.

Yukarıdaki iki Kıbrıs gazetesi örneğine bakalım:

 “Kıbrıslı” isimli gazetenin manşet yazısı değişken fontlar ve renkler içermekte.

“Ortam” gazetesi fontlarla fazla oynamayıp Türkiye’deki gazete manşetlerinde gördüğümüz genel şekli kullanmayı tercih etmiş.

Her iki gazete dikkatlice incelendiğinde haber için seçilen başlıklar fazla büyük ve neredeyse habere yer kalmamış. Manşetteki konu eğer başlık kadar büyük ve önemliyse yazının devamının niye kısa olduğu ve sonraki sayfalarda yazının niye derinlemesine ele alınmadığı bir merak konusu(!).

Bir de genel şekil itibari ile Türkiye’deki gazete manşetlerine bakalım:

Türkiye’deki gazete manşetlerinde ve başlıklarda aynı boyutta ve tek renkte fontlar kullanılmış. Kıbrıs gazetelerine göre daha küçük olan başlıklar, konunun devamına daha fazla yer verilmesini sağlamış.

kıbrıs gazetelerinde manşetler________

Manşetlerde Türkçenin kullanımı
Dil bilgisi unsurları

Manşetlerde Türkçenin kullanımı

·         Dil bilgisi ve anlam unsurları

Kıbrıs gazetelerindeki manşetlerde en dikkat çekici unsur bağlaçların ve edatların yazımı ile ilgili yapılan hatalardır. Her 3 gazeteden birinde ilgili hataları görmek oldukça kolay. Ayrıca özel isim ifade eden kelimelere getirilen eklerin çoğu zaman ayrılmadığını görüyoruz.

Volkan gazetesinin “Kuzeyde 3 Rum kantonu” başlıklı yazısına baktığımızda “Kuzeyde” kelimesindeki –de bulunma vasıta ekinin, yazının devamında “Kuzey’de” şeklinde yazıldığını görüyoruz. “Kuzey” kelimesi ile KKTC temsilinin yapıldığını rahatça görebiliriz ve bu nedenle –de ekinin kesme işareti ile ayrılması gerekmektedir.

Ayrıca Kıbrıs gazetelerinde yapılan büyük hatalardan bir diğeri ise ki bağlacından sonra sıkça virgül kullanılmasıdır. Yine Volkan isimli gazetede “Demek ki,” şeklinde yanlış bir kullanım yapılmıştır.

“Çaresiz ev sahipleri Mahkemeye müracaat ediyorlar” cümlesindeki mahkeme kelimesi özel bir isim olmadığı için cümle içerisinde küçük harfle başlayarak yazılmalıdır.

“Aman şu satışları durdurun. Hak ve hukukumuzu koruyun.” ifadesi “çaresiz” şeklide ifade edilen ev sahiplerine ait olduğu için ayrıca tırnak işareti içine alınmalıdır.

Biraz da Kıbrıslı Gazetesi’ne bakalım:

                Manşetteki yazıların gündem için önemli olduğu düşünülürse, kontrol edilmeden basılmamalarının da düşünülmesi gerekmektedir. Sonuçta manşet, gazete kalitesinin önemli bir kısmını gösterir.

                Kıbrıslı Gazetesi bu manşetinde “baştan aşağıya”  ifadesindeki “n” harfini nasıl olduysa unutmuş.

                “Köy Muhtarı Ersoy Köycü patladı…” şeklinde başlayıp devam eden ifadeye bakılırsa hem nokta işaretinin yanlış olduğunu hem de cümlenin bir kısmının tırnak işareti içerisine alınması gerektiğini rahatça görebiliyoruz. Cümle düzgün bir şekilde yazılırsa şu şekilde olmalıdır:
Köy Muhtarı Ersoy Köycü patladı: “UNDP sözlerini tutmadı. Köy sular altında, mağduruz, sesimizi duyuramıyoruz!”

Ortam gazetesinde KTHY çalışanlarının “Bıçak kemiği artık deldi” sözü o büyük başlıkta niye eksik aktarılmış? Tırnak işareti içerisindeki sözler değiştirilemez; değiştirilirse tekrar tırnak işareti içinde aktarılamaz.

Son olarak, Kıbrıs kökenli her gazetede şu sorunla karşılaşıyorum: Başlıklarda yerli yersiz noktalama işareti kullanımı yapılmaktadır. Ünlem bildirmeyen cümlelerde ünlem işareti kullanılmaktadır. Alt başlıklardan birinde cümle sonunda nokta kullanılıp, diğer cümlede kullanılmaması gibi yanlışlıklar çok yapılmış.

Her noktalama işareti hatasının tek tek gösterilmesinin sadece zaman kaybı olacağını biliyor ve sözümü burada bitiriyorum.

İlginiz için teşekkür ederim.


Türkçe Ders Notları ve Ödevleri tüm içeriği by http://turkcedersnotlarim.blogspot.com/ is licensed under a Creative Commons Attribution-Gayriticari-ShareAlike 3.0 Unported License.
Bu lisansın kapsamı dışındaki izinler http://turkcedersnotlarim.blogspot.com/p/hakknda.html adresinde mevcut olabilir.